Arcydzieło muzyki oratoryjnej „Stworzenie świata” autorstwa F.J. Haydna powstało w podzięce za cud boskiej kreacji świata. Mistrz nad tym niezwykłym „opus magnum” pracował między 1796 a 1798 rokiem. Publiczność Filharmonii Sudeckiej miała okazję „rozkoszować się” nim w sobotę, 1 kwietnia.
Libretto do tegoż jakże fascynującego utworu napisał angielski poeta Thomas Lindley, inspirując się Księgą Rodzaju Starego Testamentu, Księgą Psalmów oraz siódmą i ósmą częścią wybitnego poematu „Raj utracony” Johna Miltona. Na język niemiecki przetłumaczył je baron Gottfried van Swieten.
W Wałbrzychu monumentalne „Stworzenie świata” usłyszeliśmy w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Sudeckiej, Wrocławskiego Chóru Żeńskiego i Męskiego Zespołu Wokalnego I Signori pod batutą Agnieszki Franków-Żelazny. Partie solowe wykonali: Justyna Khil jako Gabriel (sopran), Sebastian Mach (Uriel; tenor), Piotr Pieron (Raphael; bas), Solomiia Pavlenko (Ewa; sopran), Szymon Raczkowski (Adam; baryton).
W trzyczęściowym oratorium opartym na temacie genesis mamy do czynienia z iście bezprecedensowym zjawiskiem: tworzeniem poprzez melodie. Już w chociażby samym instrumentalnym preludium, odnoszącym się bezpośrednio do biblijnego „creatio et nihilo” i słynnego cytatu: „Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami” (Rdz 1,1–2)” ujawnia się symboliczne znaczenie siedmiodniowego aktu o boskiej proweniencji.
Część pierwsza i druga skupiają się na samym „działaniu” Stwórcy, część trzecia zaś to rodzaj peanu na jego cześć, afirmacja, pochwała doskonałego świata – dzieła Pana.
Pierwsze wykonanie „Stworzenia świata” datuje się na rok 1798 (29 kwietnia). Wstęp do pałacu Schwarzenberga, gdzie odbył się koncert, przypadł w udziale jednak tylko nielicznym, a konkretnie – uprzywilejowanej grupie wiedeńskich notabli. Ładu pilnowało wówczas trzydziestu policjantów. Dopiero 19 marca 1799 w Vienna Burgtheater miała miejsce publiczna premiera „Die Schöpfung”. Wzięło w niej udział 120 intrumentalistów i 60 śpiewaków. Z kolei w 1800 Haydn sam poprowadził „The Creation” i to nie byle gdzie, bo w londyńskim Covent Garden Theatre.
Wieczór 1 kwietnia 2023 roku również przejdzie do historii. Owacje na stojąco, bisy, kwiaty, łzy wzruszenia i radości – to wszystko za sprawą Haydna i Filharmonii Sudeckiej.
Dziękujemy za wspaniałą ucztę muzyczną!
Zebrała: osa
Źródło zdjęcia: PAS