Ach, ten sen!

Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z faktu, że sen jest bardzo ważny dla człowieka. Okazuje się, że oprócz samej czynności spania, istotne są też pory o jakich kładziemy się do łóżka i budzimy. Im mniej regularny sen, tym gorzej dla naszego zdrowia.

Sen w społeczeństwie

Według badań zaburzenia snu dotyczą coraz większego odsetka populacji. Szacuje się, że około 30% ludzi cierpi na różnego rodzaju problemy ze snem. Ponieważ sen jest podstawową potrzebą fizjologiczną człowieka, która reguluje wiele istotnych funkcji organizmu (m.in. ma wpływ na gospodarkę hormonalną, na czynności mózgu takie jak zapamiętywanie, kojarzenie, koncentrację), jego zaburzenia w istotny sposób wpływają na nasze samopoczucie i sprawność intelektualną w ciągu dnia. Okazuje się również, że najczęściej występującym schorzeniem związanym ze snem jest bezsenność, której objawy mogą dotyczyć nawet połowy dorosłych osób, a u ok. 10% diagnozuje się jej postać przewlekłą. Warto również zauważyć, że obecnie psychiatrzy do podziału schorzeń związanych ze snem częściej stosują amerykańską Międzynarodową Klasyfikację Zaburzeń Snu (ICSD), której utworzenie stało się zarazem początkiem nowej dziedziny nauki zwanej somnologią. Uwzględnione w tej klasyfikacji jednostki chorobowe dzielą się na pierwotne i wtórne.

Jakie są przyczyny?

Niedobory snu mogą wynikać z trybu życia i przepracowania. Osoby aktywne zawodowo, które realizują wiele zleceń, pracują na kilka etatów lub wykonują zawody medyczne, często śpią za mało. Warto dodać, że również łączenie życia zawodowego z prywatnym może wymagać świadomego poświęcenia snu na rzecz obowiązków lub rozrywki. Według specjalistów długotrwałe prowadzenie trybu życia z ograniczoną ilością snu ma negatywne skutki dla zdrowia. Czasem niedostatek wypoczynku lub sen gorszej jakości są też wynikiem czynników niezależnych od nas.

Rytm całodobowy

Okazuje się, że rytm okołodobowy warunkuje prawidłowe funkcjonowanie organizmu, gdyż pozwala na dostosowanie licznych procesów wewnętrznych do zmieniających się cyklicznie warunków środowiskowych, wynikających z ruchu wirowego Ziemi. Zalicza się do nich na przykład rytm światła i temperatury. Jednak – co najważniejsze – rytm okołodobowy warunkuje to, kiedy sprawność fizyczna i psychiczna człowieka w ciągu doby jest najlepsza, oraz to, jaka pora snu jest dla niego najkorzystniejsza. Osobom z regularnym, zgodnym z rytmem dnia i nocy rytmem okołodobowym łatwiej jest osiągać dobre wyniki w szkole i w pracy. Ich sen jest spokojny i regenerujący. Ponadto rytm okołodobowy sprawia, że organizm funkcjonuje jak doskonała orkiestra symfoniczna. Wszystkie procesy biologiczne, tak jak instrumenty w orkiestrze, współgrają ze sobą, a ich korzystne parametry przypadają na najodpowiedniejszą porę doby. Okres zegara biologicznego u większości ludzi wynosi trochę więcej niż 24 godziny, więc w rezultacie mówi się o wewnętrznym rytmie okołodobowym.

Odsypianie w weekend

A co jeśli w ciągu tygodnia siedzimy do późna, a o świcie zrywamy się do pracy? Czy weekendowe odsypianie może wydawać się dobrym pomysłem? Okazuje się, że spanie powyżej 10 godzin może przynieść więcej szkody niż pożytku. Badania opublikowane w czasopiśmie „BMC Public Health” wykazały, że zbyt dużo lub zbyt mało snu może prowadzić do różnych stanów zdrowia, takich schorzeń jak wysokie ciśnienie krwi lub podwyższony poziom cholesterolu.

Nieregularny sen

Badacze ustalili, że już godzinne odstępstwo od normy zakłóca wewnętrzny zegar biologiczny i zwiększa ryzyko zaburzeń metabolicznych o 27 proc. Nawet jeśli przespaliśmy wystarczającą ilość godzin. Problem ten dotyczy więc osób, które wstają lub kładą się spać godzinę później niż zwykle, jak również tych, które mają wcześniejsze pobudki. Osoby, które wstają lub kładą się spać o różnych porach, są narażone na nadciśnienie, otyłość, a w przyszłości także na cukrzycę typu 2 – ostrzegają naukowcy. Częściej diagnozuje się u nich także bezdech senny i zespół jelita drażliwego. Zmiany w dotychczasowym harmonogramie snu związane są również z depresją.

Zebrał i opracował:

Paweł Szpur

gazeta@30minut.pl

Źródła i cytaty:

https://portal.abczdrowie.pl

https://www.medonet.pl

http://novanoc.pl

https://www.poradnikzdrowie.pl

https://zdrowie.wprost.pl

https://www.mp.pl