Istnieje wiele przyczyn tej czynności. Najczęściej wykonuje się ją w celu rozpoznania, zapobiegania oraz wykrywania sprawców przestępstw i wykroczeń, ustalania świadków zdarzeń powodujących naruszenie porządku publicznego lub bezpieczeństwa, a także między innymi w celu poszukiwania osób zaginionych i ukrywających się przed wymiarem sprawiedliwości. Funkcjonariusze Policji dokonują legitymowania również na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej oraz samorządu terytorialnego.
Czynność legitymowania trwa na ogół bardzo krótko. Legitymowanie to czynność administracyjna – porządkową, podczas której nie dochodzi do naruszenia godności ludzkiej ani praw człowieka. Podstawą prawną legitymowania jest Ustawa o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 roku, a dokładnie art. 15 ust. 1 pkt 1, który wskazuje, że policjanci podczas przeprowadzania czynności operacyjno – rozpoznawczych, dochodzeniowo – śledczych i administracyjno– porządkowych mają prawo do legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości. Jeżeli uważamy, że działanie policjanta było bezpodstawne lub przebiegało w sposób niezgodny z prawem, to można złożyć skargę na policjanta opisując wszystkie wątpliwości.
Warto dodać i przestrzec, że umyślne wprowadzenie w błąd policjanta co do tożsamości własnej lub innej osoby, co do swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania jest wykroczeniem i podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Trzeba pamiętać, że taka sama kara może nas spotkać jeżeli wbrew obowiązkowi nie udzielimy policjantowi naszych danych personalnych, które zweryfikują naszą tożsamość.
W kilku punktach przypominamy więc, że policjant ma prawo legitymować osoby, gdy ustalenie ich tożsamości jest niezbędne do wykonania czynności służbowych, a w szczególności w celu:
- identyfikacji osoby podejrzewanej o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia,
- ustalenia świadków zdarzenia powodującego naruszenie bezpieczeństwa lub porządku publicznego,
- wykonania polecenia wydanego przez sąd, prokuratora, organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego,
- identyfikacji osób wskazanych przez pokrzywdzonych jako sprawców przestępstw lub wykroczeń,
- poszukiwania osób zaginionych lub ukrywających się przed organami ścigania albo wymiarem sprawiedliwości.
Źródło: KMP Wałbrzych