Koncerty listopadowe współgrają z jesienną aurą! Więcej! Niektóre z utworów, które zagramy są tak piękne, że… znać je możemy z przepięknych filmów. Jednak co podoba się każdemu nie zawsze znajduje uznanie nielicznych. Licząc zatem na wszystkich czytelników 30minut spieszymy z krótkim opisem tego co przygotowuje Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Sudeckiej.
Już 12 listopada 2021 HIT, PRZEBÓJ, nie bójmy się tego słowa – PETARDA! Kiedy w dziewiętnastym stuleciu na scenę wychodził Nicolo Paganini, albo w rozentuzjazmowanych salach koncertowych gościł Franciszek Liszt atmosferę wyjątkowości budowano – tak jak dzisiaj – zestawiając jednego wirtuoza z drugim. No chociażby jak w przypadku Bruce’a (Xiaoyu) Liu, któremu w pierwszej części koncertu towarzyszy np. Eva Gevorgyan – oboje to uczestnicy niedawnej, XVIII edycji konkursu chopinowskiego. W stuleciu wirtuozów takim mistrzem instrumentu był Karl Traugott Queisser. Jego umiejętności gry na puzonie zjednały mu uznanie publiczności, co więcej puzon zaczęto traktować poważnie jako instrument koncertujący. Trafił do lipskiej orkiestry miejskiej w wieku siedemnastu lat, aby objąć stanowiska skrzypka i puzonisty. Podobno nauczył się gry na każdym instrumencie: od kontrabasu po skrzypce i od fletu piccolo po puzon. Przez wiele lat był skrzypkiem w słynnym w owym czasie Matthai Quartet i pełnił funkcję lidera orkiestry „Euterpe”, ale największe sukcesy odnosił jako puzonista z Orkiestrą Gewandhausu, gdzie pracował od 1820 do 1843 roku. Prasa odnotowała debiut solowy Queissnera:
„Herr Queisser był powszechnie i słusznie oklaskiwany. Nie tylko pokonuje wszelkie trudności techniczne, ale także gra z pełną przejrzystością, precyzją i zaskakująco przyjemną delikatnością”. Po tym udanym debiucie Queisser wystąpił jako solista z Orkiestrą Gewandhaus aż 26 razy, a jego sława w Niemczech była porównywalna z takimi wirtuozami jak Moscheles, Thalberg, Hummel, Paganini czy Liszt. I tak np. jedynymi solistami na Festiwalu Muzyki Północnoniemieckiej w Hamburgu w 1841 roku byli Liszt i Queisser; na Naturforscherfest w Jenie w 1836 Queisser i Clara Schumann występowali w charakterze gwiazd solistów; trzema najważniejszymi wydarzeniami muzycznymi w Weimarze w 1841 roku były występy solistów Clary Schumann, Queissera i Thalberga. W piątkowy wieczór 12 listopada usłyszymy Koncert na puzon i orkiestrę skomponowany dla Queissera przez Ferdinanda Davida. Interpretację tego dzieła przygotowuje puzonista Dariusza Piechowiak – muzyk solista Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Sudeckiej.
A z tym koncertem na puzon było tak… Kiedy Felix Mendelssohn został głównym dyrygentem Lipskiej Orkiestry Gewandhaus w 1835 roku, był pod wielkim wrażeniem Queissera i obiecał mu koncert puzonowy. Mendelssohn był jednak bardzo zajęty, a ponadto niedawno zakochał się w Cecile Jeanrenaud (którą poślubił w 1837 roku) i obiecanego projektu nie mógł zrealizować. Na szczęście Mendelssohn nie był wówczas jedynym kompozytorem w Lipsku. W pierwszym roku pracy z orkiestrą Mendelssohn wyznaczył na jej lidera swojego dobrego przyjaciela i kolegę Ferdinanda Davida.
David, urodzony w Hamburgu w 1810 roku, uczył się gry na skrzypcach u Spohra i kompozycji u Mauritza Hauptmanna. Wkrótce zaprzyjaźnił się z Mendelssohnem i regularnie grali razem muzykę kameralną. Oprócz pracy skrzypka, kompozytora i dyrygenta David był również szanowany jako pedagog. Wśród jego uczniów znajdziemy Wasielewskiego, Wilhelmja, a przede wszystkim Józefa Joachima, którego do Davida wysłał… Mendelssohn. David był znaczącą postacią w niemieckim życiu muzycznym i dokonał prawykonań szeregu ważnych dzieł, w tym Sonaty a-moll Schumanna (z Clarą Schumann), odegrał też dużą rolę w sukcesie koncertu skrzypcowego Mendelssohna. Od 1837 roku aż do prawykonania w 1845 roku David był doradcą Mendelssohna i, oczywiście, wykonał również koncert skrzypcowy.
Oprócz Koncertu puzonowego David skomponował pięć koncertów skrzypcowych, jeden koncert fagotowy, wiele pieśni, kwartet smyczkowy i szereg innych utworów na skrzypce; ale po klęsce opery „Hans Wacht”, którą wycofał po dwóch przedstawieniach w Lipsku w 1852 roku, skoncentrował się przede wszystkim na aranżacji utworów innych kompozytorów. Jedną z jego publikacji była pierwsza praktyczna edycja suit na skrzypce solo Bacha. Queisser i David poznali się, a ten ostatni obiecał spróbować tego, na co Mendelssohn nigdy nie miał czasu.
David ukończył koncert puzonowy w 1837 roku. Prawykonanie odniosło wielki sukces, a utwór zaczęto grać przy wielu kolejnych okazjach – nie tylko w Niemczech. Było prawdopodobnie jedno z jego najlepszych dzieł, ponieważ zostało wybrany do wykonania na koncercie pamiątkowym, który odbył się w Lipsku po jego śmierci kompozytora w 1873 roku.
Historia z koncertem puzonowym ma swój bieg także w dwudziestym wieku… Niestety oryginalne partie orkiestrowe tego utworu nie są już dostępne! Należy przypuszczać, że Joseph Serafim Alschausky, który wykonał utwór niemal sto lat temu, 18 listopada 1923 r. z Cincinnati Symphony Orchestra pod dyrekcją Fritza Reinera, zabrał ze sobą partie orkiestrowe, które następnie… zaginęły. Orkiestracja, której obecnie się używa oparta została na zachowanym opracowaniu partii puzonu z towarzyszeniem fortepianu.
Orkiestrę Symfoniczną Filharmonii Sudeckiej 12 listopada poprowadzi gościnnie Piotr Wijatkowski. W programie tego wieczora znajdą Państwo także Uwerturę do opery „Wolny strzelec” Carla Marii von Webera oraz II Symfonię c-moll „Elegijną” Zygmunta Noskowskiego.
19 listopada 2021 w programie koncertu OSFS, którą dyrygować będzie Bartosz Żurakowski znajdą się „Letnie noce” Hectora Berlioza i Symfonia e-moll „Odrodzenie” Mieczysława Karłowicza. „Letnie noce” to cykl pieśni, które z towarzyszeniem orkiestry symfonicznej jako solistka wykona Patrycja Krzeszowiak – sopran. Thèophile Gautier pisał: „Berlioz reprezentuje muzyczną ideę romantyczną: rozbicie starych wzorów, podporządkowanie nowych form niezmiennie śmiałym rytmom, skomplikowane i kunsztowne bogactwo orkiestry, wierność kolorytowi lokalnemu, nieoczekiwane efekty dźwiękowe, wzburzoną i szekspirowską głębię namiętności, marzenie miłosne czy melancholijne, nostalgie i żądania duszy, nieokreślone i tajemnicze uczucia, których nie potrafi oddać mowa, i to coś więcej jeszcze, co wymyka się słowom i co pozwalają odgadnąć nuty.” Cykl Les nuits d’été op. 7 do słów właśnie Thèophile’a Gautiera, stanowi kamień milowy w rozwoju gatunku, charakterystycznego dla epoki, w której obaj żyli. Pieśni reprezentują dojrzały styl twórczości Hectora Berlioza i są pierwszym najwybitniejszym cyklem XIX liryki francuskiej. Zmysł kompozytora ilustrowania opowieści muzyką oraz talent instrumentacyjny, zaowocowały powstaniem dzieła genialnego.
Wieczór uzupełnia młodzieńcza Symfonia „Odrodzenie” Karłowicza, z 1902 r, w której kompozytor podsumowuje berliński okres swojej edukacji.
W ostatni piątek listopada usłyszymy… Mozarta. Dobrze wiemy, że wielu naszych słuchaczy z uwagą śledzi programy koncertowe wypatrując brylantów jakimi są utwory tego Geniusza. Szymon Fortuna, muzyk solista – klarnecista Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Sudeckiej wykona jeden z najpiękniejszych utworów koncertowych Mozarta – Koncert klarnetowy A-dur KV 581. Powiedzmy tutaj tylko, że utwór ten stał się fundamentem nowoczesnego, wirtuozowskiego traktowania klarnetu. Na wstępie mówiliśmy o filmowej karierze listopadowych kompozycji, które znalazły się w naszym programie. I oto ten właśnie – Koncert klarnetowy Mozarta zabrzmiał w jednej ze scen słynnego „Pożegnania z Afryką” Sydneya Pollacka. OSFS poprowadzi gościnnie Czesław Grabowski, a w programie znajdą się również Uwertura do opery „Śpiewacy Norymberscy” Ryszarda Wagnera i słynne Wariacje „Enigma” op. 36 Edwarda Elgara. Ale na tą opowieść zapraszamy już do sali koncertowej Filharmonii Sudeckiej im. Józefa Wiłkomirskiego w Wałbrzychu przy ulicy Słowackiego 4.
Zapraszamy do zakupu biletów na nasze koncerty za pośrednictwem bileterii www.filharmonia-sudecka.bilety24.pl lub w kasie, która czynna jest w godzinach 10-15:30 od poniedziałku do czwartku, a piątki koncertowe od 14-tej do 19-tej. Nr telefonu do kasy czynny w godzinach pracy: 501 674 397.
tekst: Piotr Jonek