Przestrzeń, która zachwyca, gdzie turyści kończą zwiedzanie i zarazem poznają piękno Książańskiego Parku Krajobrazowego to Tarasy Zamku Książ. Uformowane są na wzór francuski, jako ogrody dekoracyjne. Jest ich w sumie dziesięć. Rozmieszczone są na różnych poziomach i zdobi je 38 fontann, z czego 27 znajduje się na najniżej położonym Tarasie Wodnym, którego otwarcie po renowacji nastąpiło 19 sierpnia 2022. Po niemal trzydziestu latach woda ponownie płynie na Tarasie Wodnym, tym razem dzięki nowoczesnej instalacji. Warto dodać, iż swą obecną formę architektoniczną tarasy otrzymały w latach 1913- 1927, a wszelkie prowadzone obecnie prace remontowe mają na celu przywracanie historycznego wyglądu tej zjawiskowej przestrzeni Książa.
Od dwóch lat prowadzone są prace remontowe na tarasach, których łączny koszt to niemal półtora miliona złotych. Zdecydowana większość środków pochodzi ze środków własnych spółki Zamek Książ. Fontanna Bogini Flory oraz Trytony została wsparta częściowo przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu Ochrona Zabytków. Fontanna kaskadowa częściowo finansowana jest z mikroprojektu Interreg. Z tego samego źródła remontowana jest obecnie fontanna na Tarasie Podkowiastym. Dodatkowo na ukończeniu jest remont fontann na Tarasie Zachodnim.
Na przyszły rok planowana jest renowacja fontann na Tarasie Środkowym. Tarasy to miejsce, które odwiedzają zarówno mieszkańcy Aglomeracji Wałbrzyskiej, jak i turyści z całej Polski i zagranicy. Od kwietnia do października możemy obserwować zmieniającą się przyrodę.
Na wiosnę planowane są dodatkowe cebulowe nasadzenia wokół oczek wodnych na Tarasie Wodnym, ale zanim nadejdzie wiosna 29 października ponownie na tarasach pojawią się świetlne dekoracje w ramach Ogrodów Światła. Jeszcze więcej dekoracji, nowe pomysły i gra terenowa to tegoroczne nowości w ramach lubianej jesienno-zimowej atrakcji turystycznej Książa.
Skoro mowa o powrocie do historii i oryginalnego wyglądu Tarasów i fontann, przedstawiamy krótki rys historyczny o naszych tarasach:
Taras Wejściowy
Położony jest przy południowej ścianie dawnej oficyny gospodarczej. Wschodnią granicę tarasu stanowi kamienny wysoki mur „obronny” z blankami. Skraj zachodni wyznacza kamienny mur oporowy nad suchą fosą. Strome schody prowadzą w dół na Taras Prochowy.
Taras Prochowy
Stanowi poziom pośredni między położonymi wyżej terenami zamku i znajdującymi się niżej tarasami. Taras ozdobiony jest przeróżnymi w formie krzewami i skalnikami. Wąska ścieżka, biegnąca do góry, prowadzi na Dziedziniec Honorowy, a kamienne schody przy ścianie Baszty Prochowej na tarasy położone niżej. Uwagę zwraca głęboka sucha fosa przy wschodniej ścianie tarasu. Nazwę tarasowi nadaje dwukondygnacyjna Baszta Prochowa, jej część parterowa to resztki średniowiecznej baszty obronnej z okienkami strzelniczymi. Na nich w wieku XX wzniesiono półkolistą nadbudowę w stylu renesansowym i nakryto półstożkowym dachem z dachówką.
Taras Bogini Flory
Nazwa tarasu pochodzi od kamiennego posągu bogini Flory, zdobiącego fontannę, pochodzącą z przełomu XIX i XX wieku. Fontanna umiejscowiona jest w półkolistej, porośniętej bluszczem niszy w murze. Na środku tarasu stoi tzw. fontanna trytonów- barokowa włoska fontanna z XVIII w. Nie zachowało się zwieńczenie fontanny, w kształcie trzech wachlarzowatych muszli. Niegdyś istniała tu cieplarnia dla hodowli winorośli i egzotycznych roślin, które trafiały do książęcej kuchni.
Taras Środkowy
Po jego obu stronach stoją dwie neorenesansowe fontanny z piaskowca, będące dziełem Blichmanna – śląskiego rzeźbiarza ze Świebodzic. Na skale, porośniętej bujną roślinnością alpejską, opierają się trzy potężne kamienne łuki, wzniesione w roku 1855, na których wsparty jest Taras Bolka. Pod dwoma pierwszymi widoczne są gotyckie okienka średniowiecznej części zamku. Wnętrze pod ostatnim łukiem, przypominające grotę, wypełnia renesansowa mozaika z różnokolorowych krzemieni śląskich. Na Tarasie Środkowym znajduje się wejście do podziemi zamkowych z czasów II wojny światowej.
Taras Wodny
Na Tarasie Wodnym znajduje się 27 niskich ocembrowanych fontann w formie ośmiobocznych kamiennych mis, otoczonych kompozycjami z bukszpanu. Na narożach zewnętrznych tarasu widoczne są dwie czworoboczne niewielkie kamienne baszty.
Taras Podkowiasty
Niewielki taras w kształcie podkowy stanowi podest wyrównawczy między tarasami. Z Tarasu Środkowego wchodzi się tutaj przez wejście w ozdobnej kamiennej balustradzie. W półkolistej wnęce znajduje się eklektyczna fontanna z XX wieku, z misą w formie półkonchy oraz głowami lwów jako tryskami wodnymi.
Taras Różany
Nazywany jest również Tarasem Kaskadowym. Fontannę kaskadową, złożoną z siedmiu schodkowo ułożonych ocembrowanych sadzawek, umieszczono w podłożu muru oporowego Tarasu Kasztanowcowego. Przy fontannie ustawiono barokowe figury – personifikacje Stałości i Wspaniałomyślności. Taras obsadzony jest wieloma gatunkami róż.
Taras Zachodni
Największy taras zamkowy. Od południa, północy i zachodu ogranicza go kamienny murek, wieńczący potężne mury oporowe wzgórza zamkowego. W narożach zewnętrznych tarasu znajdują się półkoliste występy widokowe. Ozdobą tarasu są wzory z bukszpanu i trzy fontanny z końca XIX wieku. Środkowa posiada okrągły marmurowy basen dolny i górny zbiornik w formie płaskiej misy, ozdobionej maszkaronami oraz kielichowaty wodotrysk pośrodku.
Taras Kasztanowcowy
Główną ozdobą tarasu była tzw. fontanna Donatella, skomponowana z wykonanych w różnym czasie elementów. Marmurowa cembrowina basenu pochodzi z XX wieku. Trzon części środkowej, XX- wiecznej, stanowiły wykonane z brązu figury kobiet w konnych rydwanach. Zwieńczeniem fontanny była postać młodzieńca z wężem o głowie delfina oraz figury czterech satyrów z XVIII wieku. Dziś można podziwiać jedynie fragmenty fontanny. Powierzchnia tarasu ograniczona jest z dwóch stron ozdobną kamienną balustradą.
Taras Północny
Kształtem przypomina połowę elipsy, otoczoną kamiennym murkiem. Wyłożony jest posadzką z płyt kamiennych. Pod tarasem znajduje się wylot Oślej Drogi, ujęty w renesansowy, bogato dekorowany kamienny portal.
Opisy:
- źródło: materiały własne Zamku Książ, Repr. za: J.Koch Schloss Fürstenstein,