Gruźlica, określana niegdyś jako „suchoty”, jest jedną z najgroźniejszych chorób epidemiologicznych na całym świecie. Jej patogenezę opisał po raz pierwszy francuski lekarz Theophile Laenneca – wiele z tych informacji wykorzystywanych jest po dziś dzień. Światowy Dzień Gruźlicy obchodzony jest 24 marca dla upamiętnienia dnia, w którym niemiecki mikrobiolog Robert Koch odkrył prątek gruźlicy. Święto zainicjowała 100 lat później Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) – 24 marca 1982 r., aby podnosić świadomość i szerzyć wiedzę.
Co to za choroba?
Jak podaje portal aptekaolmed.pl – Gruźlica to bakteryjna choroba zakaźna, która zwykle utożsamiana jest z objawami ze strony układu oddechowego – męczącym kaszlem, odkrztuszaniem plwociny, a nawet krwi. Wiele osób sądzi również, że zagrożenie zakażeniem gruźlicą – z uwagi na powszechność szczepionek i coraz lepszą opiekę medyczną – jest zażegnane. Niestety, obie te informacje – zarówno o charakterystyce objawów gruźlicy, jak i o rzadkości jej występowania, nie są do końca prawdą. Oprócz gruźlicy płuc istnieją bowiem jeszcze inne postaci gruźlicy, a WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) jeszcze w 2018 roku szacowała, że gruźlica znajduje się w pierwszej dziesiątce przyczyn zgonów na całym świecie. Czy zakażenie gruźlicą jest dla nas faktycznym zagrożeniem? Jak wygląda diagnostyka gruźlicy i jej leczenie? Czym jest gruźlica i w jaki sposób wpływa na funkcjonowanie ludzkiego organizmu? Te i inne wątpliwości postaramy się rozwiać w poniższym tekście dotyczącym wspomnianej już choroby – dawniej określanej także „galopującymi suchotami” lub tuberkulozą.
Przyczyny
Jak podaje portal medonet.pl – Źródłem zakażenia jest najczęściej chory na gruźlicę człowiek, w którego wydalinach – zwłaszcza w plwocinie bądź w moczu – zawarte są prątki gruźlicy. Najczęstszą drogą zakażenia prątkiem gruźlicy jest droga inhalacyjna, a głównym źródłem zakażenia są chorzy prątkujący, czyli aktywnie wydalający prątki wraz z wydzieliną z dróg oddechowych. Chory na gruźlicę wydala prątki nie tylko w trakcie kaszlu, ale i także w trakcie odkrztuszania, kichania, czy mówienia. Jeden chory aktywnie prątkujący może zakazić w ciągu roku ok. 15 osób. Prątki gruźlicy razem z powietrzem wnikają do organizmu poprzez drogi oddechowe podczas oddychania, a ich nośnikiem są kropelki plwociny lub śliny bądź cząsteczki kurzu, utrzymujące się w powietrzu w postaci aerozolu. Inną możliwą drogą zakażenia jest droga pokarmowa, chociaż w rejonach prowadzących właściwy reżim sanitarno-weterynaryjny nie zawsze odgrywa rolę w transmisji prątków gruźlicy. Głównym źródłem zakażenia drogą pokarmową są produkty mleczne, które pochodzą od bydła chorego na gruźlicę lub niepasteryzowane mleko. W Polsce ta droga zakażenia praktycznie nie istnieje.
Objawy gruźlicy – jak rozpoznać tę chorobę?
Niestety – wbrew pozorom – objawy gruźlicy, zwłaszcza w jej początkowej fazie rozwoju, nie są zbyt charakterystyczne i swoiste, a często gruźlica może nie dawać ich w ogóle (zwłaszcza gdy doszło do zakażenia prątkami, bakterie bytują w organizmie, ale nie dochodzi do rozwoju infekcji i – przykładowo – do zmian w płucach lub rozsiania drobnoustrojów do dalszych narządów i układów). Niemniej, w miarę rozwoju infekcji, u pacjentów mogą pojawić się konkretne symptomy. W najpowszechniejszej odmianie gruźlicy płucnej dominują objawy ze strony układu oddechowego. Podaje portal aptekaolmed.pl Gruźlica – objawy: osłabienie organizmu, bladość skóry, utrata masy ciała; stany podgorączkowe, nawracająca gorączka, zlewne poty (zwłaszcza w nocy); szybka męczliwość, świszczący oddech, ból w klatce piersiowej, duszności; uporczywy kaszel z odkrztuszaniem plwociny; krwioplucie.
Red.
Źródła i cytaty.
aptekaolmed.pl
mp.pl/pacjent/pulmonologia/chorob
medonet.pl
gov.pl/web/gis