W okresie jesienno-zimowym, a także wczesną wiosną temat smogu powraca jak bumerang. Walczą z nim samorządy, organizacje pozarządowe, a teraz do boju stanął jeszcze Rząd RP poprzez program „Czyste Powietrze”.
Co to jest smog?
Wielu z nas myli definicję pojęcia SMOG, błędnie tłumacząc angielski leksem określający dym. Prawidłowe wyjaśnienie tej zbitki słownej to mieszanka słów: “smoke”, czyli “dym” oraz “fog”, czyli “mgła”. Powszechnie przyjmuje się, że smog jest właśnie taką sztuczną mgłą. Ta mgła powstaje w sposób nienaturalny, jako efekt działań człowieka przy współudziale pewnych niesprzyjających czynników w przyrodzie. Skutkiem tego jest wymieszanie się powietrza z zanieczyszczeniami i spalinami – to efekt degradacyjnej, szkodliwej działalności homo sapiens. Musimy sobie zdać sprawę, że odpowiadają za to między innymi fabryki czy coraz większa liczba samochodów spalinowych. Z kolei w skupiskach miejskich problemem jest palenie węglem, drewnem i innymi paliwami stałymi w piecach, a co najgorsze – śmieciami. Należy również zwrócić uwagę, że za pojawienie się smogu odpowiada również pogoda, warunki klimatyczne, a także ogólne uwarunkowanie terenu. Warto zwrócić uwagę na fakt, że o wiele trudniej będzie pozbyć się zanieczyszczeń, gdy dzielnica miasta bądź same miasto leży w kotlinie. Przy bezwietrznej pogodzie uniemożliwia to rozprzestrzenianie się i rozrzedzenie smogu, a on sam gęsto zawisa nad miejscowością.
Zdaniem ekspertów
Dr Małgorzata Beślerzewska konkretnie i rzeczowo odpowiada na pytanie, dlaczego należy uporać się ze smogiem. – Często słyszę, ze to drogie przedsięwzięcie. Smog, zanieczyszczenia powietrza też kosztują. Oto kilka danych z Polski. Według danych WHO, przez smog, w Polsce przedwcześnie umiera każdego roku ponad 40 tysięcy osób. Oszacowano, ze to zmniejsza wpływy do Skarbu Państwa z podatków o 102 miliony złotych. W związku z liczbą chorób wywołanych zanieczyszczeniami powietrza, NFZ wydaje aż 211 milionów złotych rocznie na leki, koszty leczenia i terapii. Ponadto ZUS musi wypłacić dodatkowe 97 milionów – za absencję pracowników, świadczenia rehabilitacyjne i na renty. Budżety domowe, pracodawcy narażeni na koszty za absencję pracowników, prywatne leczenie i lekarstwa – to kolejne 282 miliony. W sumie dochodzimy już do wydatków rzędu 702 milionów złotych rocznie. Pamiętajmy jednak, że zdrowie jest bezcenne.
Z kolei Bogumił Gwoździk, pełnomocnik zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, wałbrzyskiego oddziału zauważa, że – Można długo wyliczać negatywne skutki występowania smogu: problemy zdrowotne ludzi, obciążenie dla środowiska, starty dla gospodarki, obniżona jakość życia, czyli reasumując: koszty społeczne, ekonomiczne i ekologiczne. Dziś świadomość tych problemów jest naprawdę duża, ale za świadomością muszą iść działania i środki. Walcząc ze smogiem, likwidując jego przyczyny konsekwentnie i systemowo, dokonujemy najlepszej inwestycji w przyszłe pokolenia. Czyste powietrze, nie tylko jak nazwa programu, ale jako ambitny cel, do którego zmierzamy, stanowić powinno priorytet dla wszystkich, którzy poczuwają się do odpowiedzialności wobec dzisiejszych i przyszłych pokoleń.
Jak skutecznie walczyć
Obecnie wiele samorządów wdraża projekty, które mają na celu skuteczną walkę ze smogiem. Na stronach internetowych gmin na Dolnym Śląsku można dowiedzieć się, jak z tego typu projektów skorzystać i otrzymać wsparcie, chociażby na wymianę pieca. Wśród projektów walki ze smogiem jest również sztandarowy rządowy program „Czyste Powietrze”. Bogumił Gwoździk, pełnomocnik zarządu WFOŚiGW we Wrocławiu, wałbrzyskiego oddziału zwraca uwagę na fakt, że Program, skierowany do osób fizycznych, wystartował we wrześniu 2018 roku i od razu spotkał się z szerokim zainteresowaniem setek tysięcy Polaków. Pierwszy rok masowego napływu wniosków, w ramach których można starać o dotację np. na ocieplenie ścian, wymianę starego „kopciucha” na nowoczesną pompę ciepła lub modernizację instalacji centralnego ogrzewania unaocznił ogromną skalę potrzeb w tej dziedzinie. Tym samym program „Czyste Powietrze” stał się pierwszym, realnym narzędziem walki z tzw. ubóstwem energetycznym, które przez dziesięciolecia niezwykle negatywnie wpływało na jakość życia Polaków. Dziś stawiamy pierwszy krok na drodze do likwidacji tego zjawiska.