Program Czyste Powietrze był tematem spotkania konsultacyjnego przedstawicieli rządu oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z samorządowcami.
Na zaproszenie wiceministra klimatu do Teatru Zdrojowego im. Henryka Wieniawskiego w Szczawnie Zdroju przyjechało ponad stu przedstawicieli samorządów. W spotkaniu wzięli udział mi.in. Ireneusz Zyska – sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu, pełnomocnik rządu ds. Odnawialnych Źródeł Energii, Grzegorz Macko – wicemarszałek Dolnego Śląska, Piotr Woźny – prezes zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Robert Zasina – prezes zarządu Tauron Dystrybucja S.A. oraz Marek Fedoruk – burmistrz Szczawna Zdroju, jako gospodarz spotkania.
Co dalej z Czystym Powietrzem
Ireneusz Zyska mówił podczas konferencji m.in. o planach działania Ministerstwa Klimatu na rok 2020. Powiedział, że Ministerstwo Klimatu przygotowuje się do sporych zmian w programie „Czyste Powietrze”.
– Jesteśmy w przededniu ogłoszenia nowej wersji programu. Dzisiaj program Czyste Powietrze, który znakomicie pomaga w obniżeniu niskiej emisji, emisji w mieszkalnictwie, jest krytykowany zwłaszcza z uwagi na kwestie dotyczące dotacji, że wymagają one długiego okresu rozpatrywania. Chcemy to wszystko zdecydowanie uprościć – poinformował wiceminister Zyska. – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej będzie zajmował się głównie dotacjami, natomiast w zakresie pożyczek chcemy zaprosić do współpracy banki, które będą wspomagać i rozpatrywać wnioski. Uproszczenie będzie polegało na tym, że zastąpimy sprawdzanie dokumentów finansowych oświadczeniami potencjalnych beneficjentów. Później przy ewentualnej weryfikacji, to służby skarbowe będą mogły analizować, czy były to zgodne z prawdą oświadczenia.O tych zmianach minister Zyska informował także wcześniej przed konferencją, w wypowiedzi dla PAP.
Podczas konferencji w Szczawnie Zdroju wiceminister Zyska mówił też o pieniądzach, które rząd przeznaczy na nowe ekologiczne rozwiązania w ramach programu „Czyste Powietrze”, np. na wyposażenie w nowoczesne źródła ogrzewania i energii, czy ogniwa fotowoltaiczne. Mają to być 103 miliardy złotych na najbliższą dekadę, z czego w bieżącym roku ma zostać wydany 1 miliard 900 milionów.
Ireneusz Zyska zapowiedział też uruchomienie specjalnego programu, który umożliwi dofinansowanie kupna autobusów i innych pojazdów elektrycznych. Z programu będą mogły skorzystać samorządy, firmy, a także osoby fizyczne, jak np. taksówkarze.
Jak przekonać Komisję Europejską?
Rzecz jednak nie tylko w trudnej ścieżce biurokratycznej „Czystego Powietrza”. Dzisiaj program jest realizowany jedynie ze środków krajowych, a Polska nie korzysta dla jego potrzeb z pieniędzy unijnych, co prezes NFOŚiGW Piotr Woźny, biorący udział w konferencji, już dużo wcześniej, określił jako zaniedbanie, które w najbliższej perspektywie budżetowej trzeba naprawić.
Ministerstwo Klimatu i NFOŚ muszą zatem działać, aby nawiązać współpracę z Komisją Europejską, którą prezes Woźny uważa za kluczową w realizacji całego programu „Czyste Powietrze”.
Według słów Piotra Woźnego zastrzeżenia KE budzi np. sposób rozdysponowania dotacji jedynie za pośrednictwem sieci szesnastu wojewódzkich funduszy ochrony środowiska, co utrudnia dostęp do pieniędzy programowych wszystkim potrzebującym wsparcia gospodarstwom domowym.
– W ocenie Komisji Europejskiej pełen sukces programu możliwy jest wtedy, gdy do dystrybucji środków zaangażowane zostaną sektor bankowy oraz jednostki samorządu terytorialnego – uważa prezes Woźny
Współpraca z samorządami
Podczas konferencji w Szczawnie Zdroju prezes Woźny informował także o ulgach podatkowych, które będzie można zastosować przy wydatkach związanych z termomodernizacją i zmianą ogrzewania na ekologiczne . Mówił też o programach pomocy społecznej dla osób, którym w 90% trzeba sfinansować wymianę ogrzewania i ocieplenie budynku. Zwracał uwagę, że w przypadku tak wysokich dofinansowań konieczna będzie bardzo ścisła współpraca z samorządami, a przede wszystkim z Miejskimi Ośrodkami Pomocy Społecznej w celu uniknięcia, jak to określił, patologii, która niejednokrotnie wynikała z braku możliwości porządnej weryfikacji informacji o dochodach osób występujących o dofinansowanie.
Na jeszcze inny aspekt współpracy z samorządem terytorialnym wskazał z kolei Ireneusz Zyska:
– Samorząd powinien zrealizować najpierw inicjatywy związane z inwentaryzacją zasobów energetycznych w gminie, dosłownie co do jednego źródła emisji, wytwarzania ciepła, energii elektrycznej. Konieczne jest stworzenie bardzo dokładnej mapy kotłów, instalacji, odnawialnych źródeł energii.
Wicemarszałek województwa Grzegorz Macko zapytany podczas dyskusji panelowej o etap wprowadzania uchwały antysmogowej w województwie określił, iż samorząd województwa jest po środku jej wdrażania.
– Dolny Śląsk ma spory problem z ochroną powietrza szczególnie w południowej części. W Zagłębiu Wałbrzyskim mamy z tym potężny problem – tutaj ludzie są bardzo emocjonalnie związani z węglem. Nowa Ruda uchodzi za jedno z najbardziej zanieczyszczonych pod kątem powietrza miast, z Wałbrzychem nie jest lepiej – mówił podczas konferencji wicemarszałek.
Podsumowując spotkanie z samorządowcami wiceminister Zyska zwrócił uwagę na konieczność rozmów i konsultacji niezbędnych w walce o czyste powietrze.
– Chcemy prowadzić otwartą dyskusję ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, aby wypracowane przez nas rozwiązania przyniosły widoczne efekty – powiedział wiceminister Zyska.