Wypalenie zawodowe to choroba

Praca już nie cieszy, a przecież kiedyś dawała satysfakcję? Na samą myśl o obowiązkach służbowych odczuwasz stres, irytację i przygnębienie, a rano nie chce ci się ruszać z łóżka. Brzmi znajomo? Być może dopadło cię wypalenie zawodowe? 14 września obchodzimy dzień walki z wypaleniem zawodowym.

Kiedy rozpoznano to zjawisko?
Po raz pierwszy o wypaleniu zawodowym w ujęciu naukowym zaczęto mówić w Stanach Zjednoczonych w latach siedemdziesiątych XX wieku. Jednocześnie pojęcie to zostało wprowadzone przez dwóch badaczy, zupełnie niezależnie od siebie. Byli to psycholożka społeczna Chrisitna Maslach oraz lekarz psychiatra Herbert Freudenberg. Warto również wspomnieć, że po raz pierwszy pojęcie to pojawiło się w 1974 roku w pracach Herberta Freudenberga, który opisywał osoby niosące pomoc innym. Osoby te, młodzi Amerykanie, pracowały w ośrodku dla osób uzależnionych od narkotyków. Z biegiem czasu, w toku ich obserwacji, Freudenberg zauważył, że osoby zatrudnione w tym ośrodku są coraz bardziej obciążone w związku z pomaganiem i wykonywaniem związanych z tym obowiązków. Coraz bardziej tracili oni energię i motywację do działania. Coraz bardziej też tracili zaangażowanie związane z pomocą innych osób i mieli coraz więcej różnorodnych, negatywnych symptomów psychosomatycznych. Sytuacja ta postępowała, aż dochodziło do całkowitego wyczerpania energii i motywacji, czyli właśnie do wypalenia.

Co to jest?
Wypalenie zawodowe to zjawisko, które można rozpatrywać na wielu płaszczyznach – na gruncie psychologii społecznej, psychologii pracy, zarządzania, psychologii klinicznej czy psychologii osobowości. Nie ma jednak jednoznacznej definicji wypalenia zawodowego w literaturze przedmiotu. Istnieje jednak angielskie pojęcie „burn out syndrome” i w języku potocznym oznacza „Jestem wyczerpany (wypalony). Nie jestem w stanie zrobić już nic więcej”. Jak podają źródła wypalenie zawodowe bardzo często grozi osobom, które zawodowo zajmują się pomaganiem innym – pielęgniarkom, lekarzom, ratownikom, czy właśnie wolontariuszom, którzy pomagają w różnorodnych ośrodkach. Nie znaczy to jednak, że nie grozi innym osobom – tak naprawdę wypalenie zawodowe może grozić wszystkim bez względu na to, czym się zajmują na co dzień. Należy również zwrócić uwagę, że wypalenie zawodowe może nastąpić pod wpływem jednego, silnego i traumatycznego wydarzenia. Jednak jest to raczej rzadkie wydarzenie. Dużo częściej do wypalenia zawodowego dochodzi w przypadku silnego, długotrwałego obciążenia psychicznego i stresu, którego doświadcza dana osoba w toku swojej codziennej pracy.

CZYTAJ: Zmagazynować wodę - część 1

Objawy
Do objawów wypalenia zawodowego możemy zaliczyć wiele czynników. Najważniejsze symptomy to: Brak satysfakcji z pracy – Od dłuższego czasu wykonujesz te same obowiązki i nie sprawiają Ci one żadnej przyjemności. Masz poczucie, że zawodowo stoisz w miejscu i ograniczasz się do wykonywania poleceń bez angażowania się w pracę. Przepracowanie i ciągłe poczucie zmęczenia. – Masz wrażenie, że Twoje obowiązki Cię przerastają i nie dotrzymujesz terminów? Bez przerwy czujesz się senny i wyczerpany. Unikanie kontaktu z przełożonymi i współpracownikami. – Osoby wypalone zawodowo zaczynają odcinać się od innych pracowników i nie angażują się w “życie” firmy. Niskie poczucie własnej wartości. – Będąc wypalonym zawodowo przestajesz doceniać swoje osiągnięcia, wydaje Ci się, że to co robisz, nie ma większej wartości. Na spotkaniach ze znajomymi jak ognia unikasz poruszania tematów związanych z pracą. Masz wrażenie, że jesteś “gorszy” od innych. Problemy ze snem. – Wieczorem nie możesz zasnąć, bo myślisz o pracy? Rano nie jesteś w stanie podnieść się z łóżka? Problemy ze snem to kolejna oznaka wypalenia Wahania nastrojów i negatywne emocje. – Jednego dnia jesteś optymistyczny, a drugiego dopada Cię depresja? Łatwo się irytujesz i denerwujesz? Zdarza Ci się pokłócić ze współpracownikami lub przełożonym? Cynizm i poczucie bezsensu. W kolejnym etapie wypalenia zawodowego przestajemy widzieć celowość swoich działań, co może prowadzić do cynicznej i obojętnej postawy wobec współpracowników oraz klientów. Jeśli każdego dnia “zabijasz” entuzjazm innych, to znak, że potrzebujesz zmian! Problemy zdrowotne i zwiększona skłonność do używek. Osoby dotknięte tym syndromem chętnie sięgają po alkohol lub narkotyki, chcąc w ten sposób “zagłuszyć” problemy.
Wypalenie to choroba
Podkreślenia wymaga także fakt, że WHO nie zakwalifikowała wypalenia zawodowego jako jednostki chorobowej ani stanu medycznego. Psychoterapia jest w stanie Ci bardzo pomóc w odzyskaniu wewnętrznej równowagi, uporaniu się z problemami, które Cię dręczą i w walce z wypaleniem zawodowym. Nie obawiaj się wizyty w gabinecie psychoterapeuty.