Coraz częściej mamy okazję podziwiać sztukę Dalekiego Wschodu. Dzięki wystawom, specjalnym pokazom czy dedykowanym imprezom, przedmioty kultur wspomnianego obszaru stają się nam coraz bliższe. Wrażenie robi fakt, iż mimo że pochodzą z odległych epok bywają zachowane w nienagannym stanie, z kolei kopie trudno odróżnić od oryginałów. Nie inaczej jest ze zbrojami japońskich rycerzy i kimonami, które można podziwiać chociażby w wałbrzyskiej Palmiarnii.
Skąd się wzięły kimona?
Na wstępie warto nadmienić, że kimono jest jednym z najbardziej kultowych symboli Japonii, a jego kolory i wzory są przykładem japońskiej wrażliwości kulturowej i estetyki. Pierwszy opis odzieży noszonej przez Japończyków pochodzi z III wieku. Jest on umieszczony w chińskim tekście „Przekazy o kraju Wa”. Historia kimona, które dosłownie tłumaczy się jako rzecz do noszenia, sięga XVIII wieku. Okazuje się również, że wraz z upływem czasu jego forma, rodzaje, a także przynależność do grup społecznych czy politycznych, stale ewoluowały. Noszą je kobiety, mężczyźni i dzieci. Ten tradycyjny japoński strój ma wiele odmian. W rodzajach kimon można się pogubić – np. furisode noszą tylko kobiety niezamężne, kurotomesode to uroczysty ubiór dla mężatek, zaś iromuji nosi się na ceremoniach parzenia herbaty.
Jak wyglądają kimona?
Łączy je wszystkie krój w kształcie litery T, wycięcie z jednego kawałka tkaniny oraz użycie pasa obi. Męskie kimona są prostsze; noszą je np. zawodnicy sumo. Kimona, wbrew powszechnej opinii, nie są jednego rozmiaru i szyje się je na wymiar, z czego najważniejszymi wymiarami są wzrost oraz rozpiętość ramion osoby noszącej. Ubiór można jednak dostosować do figury i wzrostu dzięki zaszewkom i fałdom materiału lub rozpruć i zszyć z uwzględnieniem wymiarów nowego właściciela. Okazuje się również, że noszenie kimona jest we współczesnej Japonii luksusem, na który pozwala sobie coraz mniej Japończyków. Na co dzień w kimonach najczęściej spotkać można dystyngowane Japonki w średnim wieku, zajmujące się artystycznym hobby: ceremonią parzenia herbaty, ikebaną, kaligrafią. Kimono staje się wyznacznikiem prestiżu społecznego.
Typy kimon
Kurotomesode, to najbardziej uroczyste, czarne kimono zdobione poniżej talii. Jest ono przeznaczone dla mężatek. Irotomesode to jednokolorowe kimono, zdobione tylko poniżej talii. Jest nieco mniej uroczyste niż kurotomesode, noszą je mężatki. Houmongi oznacza dosłownie „ubiór wizytowy”. Tsukesage ma skromniejsze wzory niż Huomongi. Kimono takie mogą nosić panny i mężatki. Iromuji to jednokolorowe kimono noszone przez kobiety dowolnego stanu cywilnego, przeważnie na ceremoniach parzenia herbaty. Komon po polsku drobny wzór. Kimono zdobione drobnym, powtarzalnym wzorem na całej powierzchni. Dość swobodne; można je nosić po mieście lub ubrać się w nie (odebrawszy odpowiednie obi) do restauracji. Edo komon to rodzaj komon, zdobiony maleńkimi kropkami ułożonymi w gęste wzory tworzące większe ugrupowania.
Yukata – swobodne letnie kimono bez podszewki, zwykle bawełniane, płócienne lub konopne. Yukatę nosi się zwykle na festynach na świeżym powietrzu, przeznaczone są dla kobiet i mężczyzn w każdym wieku.
Zbroja samuraja
Yoroi, czyli japońska zbroja, jest marzeniem każdego samuraja – zarówno współczesnego wojownika, jak i tego żyjącego w dawnej Japonii. Jest to pancerz odpowiadający europejskiej średniowiecznej zbroi paskowej lub łuskowej, która choć nie chroniła tak skutecznie jak pełna zbroja płytowa, pozwalała na pełną swobodę ruchów – zarówno podczas jazdy konnej, strzelania z łuku oraz walki pieszej. Najstarsze odnalezione fragmenty zbroi i hełmów japońskich pochodzą z IV-V w. n.e. Uzbrojenie to składało się z poziomych pasów żelaznych, na wzór dawniejszych form ze skóry, znanych z wyobrażeń ikonograficznych. Hełmy tych zbroi miały nakarczek, a z przodu były wzmocnione rodzajem grzebienia. Warto jednak wspomnieć, że japońska zbroja pojawiła się po raz pierwszy w IV wieku, wraz z odkryciem kirysu i podstawowych hełmów w grobach. Uczeni uważają, że pochodzą one z Chin przez Koreę. W okresie Heian (794-1185) pojawiły się unikalne japońskie zbroje samurajskie ō-yoroi i dō-maru.
Przeznaczenie zbroi
Ze względu na jej cenę i długi proces wytwarzania, początkowo była ona używana tylko przez bogatych samurajów (konnica, łucznictwo) oraz generałów, którzy mogli sobie na zakup takiego skarbu pozwolić. Później w XV wieku była szerzej dostępna i jej uboższa wersja była stosowana także wśród piechoty.